Mál nr. 135/2016
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 135/2016
Fimmtudaginn 11. ágúst 2016
A
gegn
Reykjavíkurborg
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 7. apríl 2016, kærir A til úrskurðarnefndar velferðarmála, ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 24. febrúar 2016 um að greiða honum skerta fjárhagsaðstoð í janúar og febrúar 2016.
I. Málavextir og málsmeðferð
Kærandi hefur þegið fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg í nokkur tímabil frá árinu 2010. Í janúar og febrúar 2016 fékk kærandi greidda skerta fjárhagsaðstoð þar sem hann mætti ekki í boðað atvinnuviðtal, sbr. 3. gr. reglna Reykjavíkurborgar um fjárhagsaðstoð. Með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 28. janúar 2016, var kæranda tilkynnt um framangreinda ákvörðun. Kærandi áfrýjaði niðurstöðunni til velferðarráðs sem tók málið fyrir á fundi sínum þann 24. febrúar 2016 og staðfesti ákvörðun um skerðingu.
Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála þann 7. apríl 2016. Með bréfi, dags. 11. apríl 2016, óskaði úrskurðarnefnd velferðarmála eftir greinargerð Reykjavíkurborgar þar sem meðal annars kæmi fram rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 8. júní 2016. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 10. júní 2016, var bréf Reykjavíkurborgar sent kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.
II. Málsástæður kæranda
Kærandi fer fram á að fá greidda fulla fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg fyrir janúar og febrúar 2016. Kærandi greinir frá því að hann hafi verið boðaður í atvinnuviðtal en ekkert hafi orðið af því þar sem atvinnurekandinn hafi ekki verið við. Tveimur dögum síðar hafi kærandi mætt aftur en þá hafi atvinnurekandinn ekki haft tök á því að ræða við hann. Kærandi hafi þá fengið þær upplýsingar að atvinnurekandinn myndi hafa samband við hann. Það sé því ekki rétt að hann hafi hafnað atvinnu, enda ekki haft tækifæri til þess.
III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar
Í greinargerð Reykjavíkurborgar er greint frá aðstæðum kæranda. Tekið er fram að kærandi hafi þegið fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg í nokkur tímabil frá árinu 2010. Í lok árs 2015 hafi kæranda verið boðið að mæta í atvinnuviðtal í grunnskóla í Reykjavík en hann hafi þá verið úti á landi og ekki komist í viðtalið. Kæranda hafi þá verið boðið að mæta í atvinnuviðtal þann 4. janúar 2016 en mætt of seint og þá hafi skólastjórinn verið fjarverandi. Loks hafi kærandi verið boðaður í viðtal þann 6. janúar 2016 en hvorki mætt né tilkynnt um forföll. Vegna þessa hafi verið tekin ákvörðun um að greiða kæranda skerta fjárhagsaðstoð í janúar og febrúar 2016 á grundvelli 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.
Reykjavíkurborg tekur fram að um fjárhagsaðstoð frá sveitarfélaginu gildi sú meginregla að umsækjandi fái aðeins greidda fjárhagsaðstoð geti hann ekki framfleytt sér sjálfur. Umrædd meginregla eigi sér stoð í 2. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg, sbr. og 19. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga, sem kveði meðal annars á um skyldu hvers og eins að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára. Í 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg komi fram að hafi umsækjandi hafnað atvinnu eða sagt starfi sínu lausu án viðhlítandi skýringa eða hafnað starfsleitaráætlun, skuli greiða hálfa grunnupphæð til framfærslu sem tilgreind sé í III. kafla reglnanna þann mánuð sem viðkomandi hafni vinnu, svo og mánuðinn þar á eftir. Í 2. mgr. 3. gr. segi síðan að sama eigi við um atvinnulausan umsækjanda sem ekki framvísi minnisblaði atvinnuleitanda, sbr. ákvæði 8. gr. reglnanna, án viðhlítandi skýringa og umsækjanda sem hætt hafi þátttöku í átaksverkefni, nema veigamiklar ástæður sem fram komi við mat á aðstæðum umsækjanda mæli gegn því. Því sé gerð krafa um fulla þátttöku umsækjanda í átaksverkefni á vegum Reykjavíkurborgar sem og virka atvinnuleit.
Reykjavíkurborg bendir á að frá því í apríl 2015 hafi samskipti við kæranda að mestu leyti farið fram á móðurmáli hans. Starfsmönnum þjónustumiðstöðvar hefði verið það ljóst að styðja þyrfti við kæranda í atvinnuleit sinni, einkum vegna vankunnáttu hans í íslensku auk þess sem kærandi hefði ekki verið á vinnumarkaði í langan tíma. Þann 22. maí 2015 hafi kærandi undirritað tilvísun frá velferðarsviði Reykjavíkurborgar til Vinnumálastofnunar þar sem fram komi meðal annars að hann sé vinnufær og tilbúinn til að taka starfi auk þess að hafa kynnt sér 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Kærandi hafi ekki mætt í atvinnuviðtal og ekki gefið neinar skýringar á forföllum sínum. Það hafi því verið mat velferðarráðs að skerða bæri fjárhagsaðstoð kæranda á grundvelli 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð vegna höfnunar á starfi á þann hátt að greiða bæri hálfa grunnupphæð til framfærslu tímabilið 1. janúar til 29. febrúar 2016. Var ekki talið unnt að líta svo á að kærandi væri í virkri atvinnuleit. Kæranda hafi mátt vera ljóst til hvers væri ætlast af honum, enda hafi hann verið upplýstur um það sem fram komi í 3. gr. reglnanna varðandi lækkun grunnfjárhæðar fjárhagsaðstoðar auk þess sem fjárhagsaðstoð kæranda hefði tvívegis áður verið skert á grundvelli 3. gr. reglnanna. Velferðarráði beri að fara að þeim reglum sem í gildi séu varðandi fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg auk þess sem gæta beri jafnræðis í afgreiðslum á erindum íbúa borgarinnar. Samkvæmt framansögðu megi það ljóst vera að ákvörðun áfrýjunarnefndar velferðarráðs hafi hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um fjárhagsaðstoð né öðrum ákvæðum laga nr. 40/1991.
IV. Niðurstaða
Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi verið heimilt að greiða kæranda skerta fjárhagsaðstoð í janúar og febrúar 2016.
Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar velferðarmála, enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.
Í 1. mgr. 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð hjá Reykjavíkurborg kemur fram að heimilt sé að greiða umsækjanda allt að hálfri grunnupphæð framfærsluaðstoðar hafi hann hafnað atvinnu eða sagt starfi sínu lausu án viðhlítandi skýringa eða hafnað starfsleitaráætlun, þann mánuð og mánuðinn þar á eftir. Sama eigi við um atvinnulausan umsækjanda sem ekki framvísi minnisblaði atvinnuleitanda án viðhlítandi skýringa og umsækjanda sem hætt hafi þátttöku í átaksverkefni nema veigamiklar ástæður, sem fram komi við mat á aðstæðum umsækjanda, mæli gegn því, sbr. 2. mgr. 3. gr. reglnanna.
Samkvæmt gögnum málsins ritaði kærandi undir tilvísun frá Velferðarsviði Reykjavíkurborgar í maí 2015 þess efnis að hann væri vinnufær og tilbúinn að taka starfi. Þar kemur einnig fram að kærandi hafi lesið og kynnt sér 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Fjárhagsaðstoð til kæranda var skert í janúar og febrúar 2016 með vísan til 3. gr. framangreindra reglna þar sem hann mætti ekki í boðað atvinnuviðtal.
Tekið skal fram að ekkert liggur fyrir um að kærandi hafi hafnað atvinnu, sagt starfi sínu lausu án viðhlítandi skýringa eða hafnað starfsleitaráætlun, sbr. 1. mgr. 3. gr. reglnanna. Þá hefur ekkert komið fram um að kærandi hafi hvorki framvísað minnisblaði atvinnuleitanda án viðhlítandi skýringa né hætt þátttöku í átaksverkefni, sbr. 2. mgr. 3. gr. reglnanna. Af gögnum málsins má ráða að Reykjavíkurborg taldi að kærandi hefði hafnað atvinnu þar sem hann mætti ekki í boðað atvinnuviðtal. Úrskurðarnefndin tekur fram að í 3. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg er ekki kveðið á um að lækka skuli grunnfjárhæð ef umsækjandi mætir ekki í boðað atvinnuviðtal. Þá er það mat úrskurðarnefndarinnar að ákvæði 3. gr. verði ekki skýrt á þann veg að það feli í sér slíka reglu, enda óvíst hvort atvinnuviðtal leiði til boðs um vinnu. Það er því niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að skerðing á fjárhagsaðstoð til kæranda í janúar og febrúar 2016 hafi ekki verið í samræmi við reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Hin kærða ákvörðun er því felld úr gildi og lagt fyrir Reykjavíkurborg að taka mál kæranda til nýrrar meðferðar.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Reykjavíkurborgar frá 24. febrúar 2016 að greiða A skerta fjárhagsaðstoð í janúar og febrúar 2016 er felld úr gildi og málinu vísað til sveitarfélagsins til nýrrar meðferðar.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Kári Gunndórsson