Mál nr. 144/2010
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 21. desember 2011 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 144/2010.
1.
Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 3. júní 2010, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum þann 31. maí 2010 fjallað um höfnun hennar á atvinnutilboði frá X. Vegna höfnunarinnar var bótaréttur kæranda felldur niður frá og með degi ákvörðunar þann 1. júní 2010 í 40 daga sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir. Ákvörðunin var tekin á grundvelli 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með bréfi mótteknu 29. júlí 2010. Vinnumálastofnun krefst þess að hin kærða ákvörðun verði staðfest.
Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur þann 7. apríl 2009. Hún fór í atvinnuviðtal hjá X þann 18. apríl 2010. Hún treysti sér ekki til þess að taka starfinu og varð því ekki af ráðningu. Höfnun kæranda var tekin fyrir á fundi Vinnumálastofnunar þann 12. maí 2010 og í kjölfar þess var óskað eftir skriflegri afstöðu hennar varðandi höfnun starfsins. Hún skilaði inn skriflegum athugasemdum þann 19. maí 2010 þar sem fram kemur að um sé að ræða 10 til 11 klukkustunda vaktir og hún treysti sér ekki í starfið. Í bréfi Vinnumálastofnunar til kæranda, dags. 3. júní 2010, kemur fram að á fundi sínum þann 31. maí 2010 hafi verið ákveðið að fella bótarétt kæranda niður frá og með degi ákvörðunar þann 1. júní 2010 í 40 daga.
Af hálfu kæranda kemur fram að um hafi verið að ræða of erfitt starf og vaktir hafi verið of langar. Enn fremur sé vegalengdin frá heimili kæranda til umrædds vinnustaðar löng.
Í samskiptasögu Vinnumálastofnunar kemur fram að fyrir liggur læknisvottorð, dags. 21. apríl 2010. Þar komi fram að viðkomandi sé að hluta óvinnufær vegna sjúkdóms frá 16. apríl 2010, en ráði við 50–60% starf. Úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða óskaði eftir þessu vottorði hjá Vinnumálastofnun en hefur ekki fengið það.
Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 30. mars 2011, segir að mál þetta varði 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Í greinargerð með frumvarpi því er varð að lögum um atvinnuleysistryggingar séu tilgreindar ástæður sem geti komið til greina sem gildar skýringar við höfnun á starfi. Í athugasemdum við 57. gr. komi fram að gert sé ráð fyrir að Vinnumálastofnun sé heimilt að líta til aldurs, félagslegra aðstæðna tengdum skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima við ákvörðun um hvort hinn tryggði skuli sæta viðurlögum samkvæmt ákvæðinu. Enn fremur sé heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar í boði sé starf fjarri heimili hans sem geri kröfur um að hlutaðeigandi flytji búferlum. Vinnumálastofnun greinir jafnframt frá því að eitt af skilyrðum þess að umsækjandi um atvinnuleysisbætur eigi rétt til greiðslna atvinnuleysistrygginga sé að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé kveðið nánar á um hvað teljist til virkrar atvinnuleitar. Kemur fram að umsækjandi þurfi meðal annars að vera reiðubúinn að taka hvert það starf sem greitt er fyrir óháð því hvort um sé að ræða fullt starf, hlutastarf eða vaktavinnu, vera reiðubúinn að taka starfi hvar sem er á Íslandi án sérstaks fyrirvara og hafa til þess vilja og getu.
Vinnumálastofnun greinir frá því að kærandi hafi talið starfið sem í boði hafi verið of erfitt og að vaktir hafi verið of langar. Forsvarsmaður á X hafi lýst miklum áhuga fyrir því að ráða kæranda til starfa. Kæranda hafi verið boðið að minnka starfshlutfall í það sem hún hafi treyst sér til. Einnig hafi atvinnurekandi verið tilbúinn til að stytta vaktir og vinnutíma fyrir kæranda og kosta ferðatíma á milli heimilis kæranda og vinnustaðar.
Vinnumálastofnun segir kæranda hafa lagt fram læknisvottorð eftir að hún hafi hafnað atvinnutilboði frá X. Í vottorðinu segi að kærandi sé óvinnufær vegna sjúkdóms frá 16. apríl 2010. Stofnunin bendir á að komi upplýsingar um skerta vinnufærni fyrst upp þegar starf sé í boði kunni að koma til viðurlaga skv. 59. gr. frumvarpsins þar sem hinn tryggði hefði þegar átt að hafa veitt allar nauðsynlegar upplýsingar um vinnufærni sína. Vinnumálastofnun fellst ekki á að læknisvottorð réttlæti höfnun á umræddu starfstilboði, enda liggi fyrir að atvinnurekandi hafi verið reiðubúinn að minnka starfshlutfall og hliðra til vinnutíma svo starfið gæti hentað kæranda. Vinnumálastofnun fellst ekki á að skýringar kæranda teljist gildar í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar og telur því að kærandi eigi að sæta tveggja mánaða biðtíma eftir greiðslu atvinnuleysisbóta í samræmi við 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 6. apríl 2011, gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 20. sama mánaðar. Engar athugasemdir bárust frá kæranda.
2.
Niðurstaða
Í 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er fjallað um það þegar starfi eða atvinnuviðtali er hafnað. Í 1. mgr. greinarinnar segir að sá sem hafnar starfi sem honum býðst með sannanlegum hætti eftir að hafa verið í atvinnuleit í a.m.k. fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur skuli ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila.
Í 4. mgr. sömu lagagreinar kemur eftirfarandi fram:
„Vinnumálastofnun skal meta við ákvörðun um viðurlög skv. 1. mgr. hvort ákvörðun hins tryggða um að hafna starfi hafi verið réttlætanleg vegna aldurs hans, félagslegra aðstæðna sem tengjast skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima. Enn fremur er Vinnumálastofnun heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar hann hafnar starfi fjarri heimili sínu sem og til ráðningar hans í ótímabundið starf innan tiltekins tíma. Þá er heimilt að taka tillit til aðstæðna þess sem getur ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni samkvæmt vottorði sérfræðilæknis. Getur þá komið til viðurlaga skv. 59. gr. hafi hinn tryggði vísvitandi leynt upplýsingum um skerta vinnufærni.“
Í athugasemdum við tilvitnaða 4. mgr. 57. gr. í frumvarpi til laga um atvinnuleysistryggingar kemur fram að heimilt sé að taka tillit til þess þegar hinn tryggði geti ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni. Gera megi ráð fyrir að sjaldan reyni á þessa undanþágu þar sem ekki er gert ráð fyrir að hinum tryggða verði boðin störf sem hann er ekki fær um að sinna enda hafi hann veitt upplýsingar um skerta vinnufærni þegar í upphafi atvinnuleitar.
Umsókn atvinnuleitanda og síðari upplýsingar sem hann veitir Vinnumálastofnun leggja grundvöllinn að aðgerðum stofnunarinnar til að útvega honum starf. Að jafnaði er gert ráð fyrir því að atvinnuleitandi sé fær til flestra almennra starfa, en að öðrum kosti telst hann ekki í virkri atvinnuleit í skilningi a-liðar 1. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Sú skilyrðislausa skylda hvílir á atvinnuleitanda að tilkynna Vinnumálastofnun án ástæðulausrar tafar um breytingar sem kunna að verða á vinnufærni hans eða aðstæðum að öðru leyti, sbr. 2. mgr. 14. gr. laga nr. 54/2006. Vinnumálastofnun er heimilt að taka tillit til aðstæðna atvinnuleitanda sem getur ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni samkvæmt mati sérfræðilæknis, sbr. lokamálslið 4. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.
Í máli þessu gátu starfsmenn Vinnumálastofnunar ekki ályktað annað en að kærandi væri fær til flestra almennra starfa þegar henni var boðið starf hjá X, en kærandi lagði ekki fram læknisvottorð um skerta starfsgetu sína fyrr en eftir að hún hafði hafnað atvinnutilboði er henni sannanlega bauðst. Í málinu verður því að gera ráð fyrir að kærandi hafi verið fær til allra almennra starfa.
Af hálfu kæranda kom fram að starfið hafi verið of erfitt og vaktir hafi verið of langar. Hún nefndi sérstaklega að unnið hafi verið á 10 til 11 klukkustunda vöktum. Enn fremur kom fram af hálfu kæranda að vegalengdin frá heimili hennar til umrædds vinnustaðar sé of löng. Í samskiptasögu málsins kemur fram að atvinnuveitandinn hafi lýst miklum áhuga á því að ráða hana í starfið og hafi bæði boðið henni að minnka starfshlutfall í það sem hún treysti sér til og kosta ferðatíma á milli heimilis hennar og vinnustaðar. Með hliðsjón af því verður ekki fallist á að fyrirkomulag vinnunnar hafi verið þannig að réttlætanlegt hafi verið fyrir hana að hafna starfinu. Í því sambandi skiptir miklu að kærandi þáði fullar atvinnuleysisbætur á þeirri forsendu að hún hefði óskerta vinnufærni og væri fær til allra almennra starfa.
Með vísan til þess sem hér hefur verið rakið er hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar staðfest.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 31. maí 2010 um niðurfellingu bótaréttar A í tvo mánuði er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson