Hoppa yfir valmynd
8. september 1978 Dómsmálaráðuneytið

Matsnefnd eignarnámsbóta, úrskurður 8. september 1978.

Ár 1978, föstudaginn 8. september, var í Matsnefnd eignarnámsbóta skv. l. nr. 11/1973 tekið fyrir matsmálið:

                Hafnarfjarðarbær
                  gegn
                  Db. Ásgeirs Stefánssonar

og í því kveðinn upp svohljóðandi

ú r s k u r ð u r :

I.

Málavextir eru þeir, að með bréfi dags. 13. janúar 1977 hefur Hafnarfjarðarbær farið þess á leit, að metnar verði eignarnámsbætur fyrir nokkrar landspildur, sem merktar eru með grænum tölustöfum á uppdrætti, sem fylgdi matsbeiðninni á svonefndu Hvammasvæði sunnan klaustursins í Hafnarfirði.

Á fundi bæjarstjórnar Hafnarfjarðar 28. september 1976 var samþykkt tillaga um að landsvæði þau í Hvömmum, sem nú eru óbyggð og falla undir væntanlegt skipulag verði tekin eignarnámi, þar sem kaupstaðnum sé nauðsynlegt að eignast land þetta, vegna fyrirsjáanlegrar og eðlilegrar þróunar kaupstaðarins.

Heimild til eignarnámsins er í 27. gr. skipulagslaga nr. 19/1964 og samþykki félagsmálaráðherra til eignarnámsins er útgefið var 14. desember 1976.

Eignarnemi kveður heimild sína til eignarnámsins á erfðafestulandi eignarnámsþola vera ótvíræða. Hafnarfjarðarkaupstað sé nauðsynlegt að eignast Hvammasvæðið vegna þróunar kaupstaðarins en eigendur Hvammasvæðisins eru taldir vera um 47, en eignarrétti þeirra er misjafnlega farið og ræktun og fleira misjöfn hjá hinum ýmsu eigendum. Af þessum sökum taldi eignarnemi erfitt að ná samkomulagi við eigendur, að minnsta kosti á skaplegum tíma og því væri honum óumflýjanlegt að fara fram á þetta mat.

Verðkrafa eignarnema fyrir landið er byggð á hinu nýja fasteignamati Fasteignamats ríkisins, en það telur eignarnemi eðlilegt verð fyrir landið nú.

Eignarnemi telur að samkvæmt 14. gr. laga nr. 28/1963 um fasteignamat og fasteignaskráningu eigi að liggja sömu grundvallarsjónarmið að baki fasteignamati og eignarnámsmati og því beri að miða ákvörðun eignarnámsbóta við fasteignamat lóðar.

Tillaga að skipulagsuppdrætti af Hvammasvæðinu hefur um nokkuð langan tíma verið til umfjöllunar hjá skipulagsnefnd Hafnarfjarðarbæjar, en tillagan, sem nú liggur fyrir er hin 12., sem nefndin hefur fjallað um á síðustu 20 árum. Þar sem einungis sé um skipulagstillögu að ræða, sem sé til umfjöllunar hjá undirnefnd bæjarstjórnar Hafnarfjarðar og því enn á umræðustigi telur eignarnemi að skipulagstillagan eigi ekki að hafa áhrif til hækkunar á eignarnámsbætur þær, sem metnar kunna að verða.
Eignarnemi bendir á, að skv. núgildandi skipulagsuppdrætti af landi Hafnarfjarðarkaupstaðar sé Hvammasvæðið ekki ætlað til bygginga. Heimil og möguleg nýting eignarnámsþola á landinu frá því eignarnámsþoli eignaðist það sé því mjög takmörkuð og beri að miða eignarnámsbætur við það. Um þýðingu fasteignamats í máli þessu við ákvörðun eignarnámsbóta vísar eignarnemi til núgildandi laga um skráningu og mat fasteigna nr. 94/1976, 17. gr. 1. mgr., þar sem segi að matsverð fasteigna skuli vera gangverð umreiknað til staðgreiðslu, sem ætla mætti að eignin hefði í kaupum og sölum í nóvembermánuði næsta ár á undan matsgerð, miðað við heimila og mögulega nýtingu fasteignarinnar á hverjum tíma.

Eignarréttur eignarnámsþola yfir þessu landi sé aðeins leiguréttur skv. erfðafestusamningi, en eignarnemi sé eigandi landsins. Leiguréttur þótt kallaður sé erfðafesta sé ekki sambærilegur við beinan eignarrétt.

II.

Mál þetta hefur flutt fyrir eignarnámsþola Hrafnkell Ásgeirsson, hrl. Gerir hann þær kröfur að eignarnámsþola verði úrskurðaðar eignarnámsbætur að upphæð kr. 2.086.260.-, auk 13% ársvaxta frá úrskurðardegi til greiðsludags og málskostnaðar að skaðlausu skv. gjaldskrá L.M.F.Í. Fari matið fram eftir 1. júlí 1977 er þess krafist, að eignarnámsfjárhæðin hækki, sem nemur hækkun á byggingarvísitölu, en krafan í málinu sé miðuð við byggingarvísitölu 135 stig.

Eignarréttur eignarnámsþola í máli þessu er sagður byggjast upphaflega á lóðarsamningi dags. 12. des. 1938 til handa Emil Jónssyni. Emil Jónsson seldi Ásgeiri G. Stefánssyni lóðarréttindin fyrir mörgum árum og er talið óumdeilt hver eigandi þeirra sé nú. Bent er á að fasteignamat lóðarinnar á árinu 1977 sé kr. 1.836.000.-. Samkvæmt 17. gr. laga nr. 4 frá 1976 skuli skráð markaðsverð fasteignar vera gangverð umreiknað til staðgreiðslu, sem ætla megi að eignin hefði í kaupum og sölum í nóvembermánuði næst á undan matsgerð. Í nóvembermánuði 1976 hafi vísitala byggingarkostnaðar verið 119 stig. Sé fasteignamatsfjárhæðin miðuð við þá vísitölu, en með því að umreikna upphæðina til vísitölu byggingarkostnaðar í júní 1977 komi út eignarnámskrafan kr. 2.086.260.-.

Lögmaður eignarnámsþola heldur því fram að fráleitt sé að miða við lægri fjárhæð en fasteignamat er á hverjum tíma enda segi í lögum nr. 94 frá 1976, að fasteignir skuli vera metnar í samræmi við gangverð á hverjum tíma. Sérstakir matsmenn hafi metið eignina á þessu gangverði skv. lögum um fasteignamat og sé því fráleitt að fara niður fyrir þá upphæð. Fasteignamat sé notað af opinberum aðilum sem grundvöllur skattlagningar, bæði til greiðslu fasteignaskatta og greiðslu eignaskatta. Þá bendir lögmaðurinn á mskj. nr. 3 og segir að í því sé í 2. 3. og 4. grein gert ráð fyrir hugsanlegum byggingum á lóðinni. Komið hafi til greina að byggja íbúðarhús á þessari lóð og beri þá að hafa í huga hvert söluverð eignarinnar myndi vera. Í máli þessu sé gerð lægri krafa en ef um eignarlóð væri að ræða, enda séu lóðir t.d. á Seltjarnarnesi undir einbýlishús seldar á ca. kr. 5.000.000.-.

Þá bendir lögmaðurinn á að lóðin hafi verið girt en girðingar verið teknar niður af bæjaryfirvöldum fyrir nokkrum árum án samþykkis lóðarhafa. Verðmæti girðinganna beri því einnig að hafa í huga við matið. Þá beri einnig að líta á að góð ræktun sé í landinu.

III.

Land það sem um ræðir í þessu máli er merkt nr. 1 á framlögðum uppdrætti. Er hér um erfðafestuland að ræða að stærð 3774 m².

Eignarnámsheimild eignarnema í landi þessu virðist ótvíræð og vísast um það til þess, sem hér segir að framan. Verður því lagt mat á eign þá, sem hér um ræðir.

Matsnefnd hefir farið á vettvang og kynnt sér rækilega land þetta og allar aðstæður á staðnum.

Leitað var um sættir með aðilum, en árangurslaust.

Landið liggur á svonefndu Hvammasvæði sunnan Hafnarfjarðar og liggur Reykjanesbraut austan alls svæðisins.

Um ræktun landsins og mannvirki á því, skal þetta tekið fram.:

Landið er tún í góðri rækt, ógirt.

Landsvæði það sem meta á er skipulagsskylt en deiliskipulagning svæðis þessa hefur ekki farið fram. Hafa á undanförnum árum verið gerðar margar tillögur að slíkri skipulagningu á staðnum, en því er enn ólokið.

Landsvæði það, sem hér um ræðir er leiguland á erfðafestu til ræktunar. Ekki verður fallist á það, að meta beri land þetta sem byggingalóðir, svo sem um eignarland væri að ræða. Lítur Matsnefndin svo á, að við ákvörðun bótanna til eignarnámsþola beri fyrst og fremst að hafa hliðsjón af ákvæðum leigusamningsins um landið. Að áliti Matsnefndar er það meginkjarni samningsins, að landið er leigt til ræktunar, og telja matsmenn að þeir skilmálar sem á eftir fara í samningnum séu afstæðir við þann tilgang samningsins, og að þau hús og mannvirki, sem minnst er á, séu það einnig.

Við ákvörðun fébóta til eignarnámsþola fyrir leiguréttindi hans á landinu ber því að miða við verðmæti landsins á grundvelli þeirra nota, sem erfðaleigusamningurinn heimilar, það er, notagildi landsins fyrir ræktun og mannvirkjagerð í þágu slíks reksturs. Þá ber að taka tillit til þess, hvernig ráðstöfunarréttinum til annarra er háttað, og einnig að afgjaldsákvæði eru hagkvæm.

Matsnefndin hefur skoðað legu landsins og ásigkomulag. Athugað nýtingu þess nú og í framtíðinni. Einnig hefur nefndin kynnt sér aukningu byggðar í Hafnarfirði.

Til grundvallar mati afnotamissis er lagður áætlaður árlegur hámarksarður, sem landið ætti að gefa af sér við fullkomna heimila nýtingu, miðað við núverandi ástand þess. Út frá því er fundið það verðgildi leiguréttarins, sem lagt er til grundvallar matinu.

Verðmæti réttinda ákvarðast þannig:

   Bætur fyrir afnotamissi landsins ...........................   kr.   736.000.-
   Bætur fyrir ræktun ................................................   "   57.000.-
      Bætur alls   kr.   793.000.-

og er þá miðað við staðgreiðslu.

Rétt þykir að eignarnemi greiði eignarnámsþola skv. 11. gr. laga nr. 11/1973, kr. 50.000.- í málskostnað.

Þá þykir rétt að eignarnemi greiði til ríkissjóðs skv. 11. gr. sömu laga kostnað af starfi Matsnefndarinnar kr. 70.000.-.

Úrskurð þenna hafa kveðið upp þeir Egill Sigurgeirsson, hrl., form. nefndarinnar, Björn Bjarnarson, ráðunautur og Ögmundur Jónsson, verkfræðingur, sem formaður hefur kvatt til meðferðar þessa máls skv. 2. gr. l. nr. 11/1973.

M a t s o r ð :

Eignarnemi, Hafnarfjarðarbær, greiði eignarnámsþola db. Ásgeirs Stefánssonar kr. 793.000.- og kr. 50.000.- í málskostnað.

Eignarnemi greiði til ríkissjóðs kostnað af starfi Matsnefndarinnar kr. 70.000.-.

Efnisorð

Hafa samband

Ábending / fyrirspurn
Ruslvörn
Vinsamlegast svaraðu í tölustöfum